حسابداری پیمانکاری چیست؟

حسابداری پیمانکاری چیست؟

 

ما در این مقاله سعی بر این داشتیم تا برای سهولت در اطلاع از (چیستی و چرایی حسابداری پیمانکاری) برای افراد داخل یا خارج از ایران، پرسش و پاسخ هایی که از مجموعه مالی و مالیاتی متین شده است را برایتان دسته بندی و

یکجا در اختیار شما مطالعه کننده گرامی قرار بدهیم.

موسسات عمومی و خصوصی اجرای عملیاتی نظیر راه سازی ، سد سازی ، احداث ساختمان و تاسیسات ، کشتی سازی ، هواپیما سازی و ساخت قطعات پیچیده وسایل و تجهیزات را با انعقاد پیمان به موسسات پیمانکاری واگذار می کنند.

در هر نوع عملیات پیمانکاری ارکان اصلی زیر وجود دارد :

1-کارفرما :

شخص حقیقی یا حقوقی است که به عنوان یک طرف قرارداد عملیات اجرایی معینی ر به پیمانکار ارجاع می کند.

2-پیمانکار :

شخص حقیقی یا حقوقی است که به عنوان طرف دیگر قرارداد ، عملیات اجرایی پیمان را بر عهده دارد.

3-قرارداد :

رابطة حقوقی بین طرفین استکه منشأ تعهد و التزام می باشد. موضوع قرارداد پیمانکاری معمولاً ساختن یک دارایی یا دارایی هایی است که در مجموع طرح واحدی را تشکیل می دهد.

انواع قرارداد های پیمانکاری

قرارداد پیمانکاری به روش های مختلف تنظیم می شود. اما عموماً یکی از دو حالت کلی زیر را دارد :

الف-قرارداد های مقطوع : در این نوع قراردادها ، پیمانکار با مبلغ مقطوعی به عنوان بهای کل پیمان و یا مبلغ معینی برای هر واحد کار (مثلاً یک متر خاک برداری) توافق می کنند. در برخی موارد طبق مادهً خاصی بهای واحد هر کار یا مبلغ کل پیمان بر اساس تغییرات شاخص قیمت ها تعدیل می شود.

ب-قرارداد های امانی : در این نوع پیمان ها مخارج مجاز یا تعیین شده در قرارداد به پیمانکار تادیه و در ازای خدمات انجام شده درصد معینی از مخارج یا حق الزحمه ثابتی به پیمانکار پرداخت می شود.

مراحل اجرای طرح و انجام عملیات پیمانکاری

مراحل اجرای طرح در موسسات خصوصی و عمومی تفاوتی با همدیگر ندارد. مؤسسات خصوصی کما بیش در اجرای عملیات پیمانمکاری از تشریفات دولتی تبعیت می کنند. اجرای طرح های عمرانی در مؤسسات بخش عمومی ، تابع تشریفات خاصی است که در پنج مرحلة جداگانه آورده شده است. ذیلاً به هر یک از مراحل کار با عطف به شماره های مذکور در نمودار مراحل اجرای طرح و انجام عملیات پیمانکاری شرح داده می شود :

مرحله یک: مطالعات مقدماتی طرح

موسسات بخش خصوصی معمولاً طرح های ساختمانی تاسیساتی و تجهیزاتی خود را با در نظر گرفتن منابع مالی پیش بینی و سپس نقشه ها و اسناد و مشخصات اجرایی را رأساً یا به کمک مهندسان مشاور تهیه می کنند.

موسسات بخش عمومی مطالعات مقدماتی و نظارت بر اجرای طرح های زیر بنایی را معمولاً به مهندسان مشاور واگذار می کنند. مطالعات مقدماتی طرح شامل اقدامات زیر است :

1-1-خدمات تحقیقاتی و بنیادی : مطالعات این مرحله شامل مطالعات منطقه ای ، اجتماعی و اقتصادی است که بر مبنای نتایج حاصل از آنها تصمیم گیری کلی در مورد برنامه ها و شناخت طرح ها به عمل می آید.

1-2-مطالعات شناسایی طرح : مطالعات این مرحله شامل تحقیقات و بررسی های لازم به منظور تعیین هدف طرح ، شناخت اجزای متشکله داده ها و ستاده ها و همچنین امکانات فنی و اجرایی با توجه به مصالح ساختمانی ، تجهیزات ، نیروی انسانی ، سایر امکانات ، محدودیت ها و بالاخره حدود سرمایه گذاری ، زمان اجرا ، محاسبات اقتصادی ، تعیین بهره وری و تامین اثرات اجتماعی و اقتصادی ناشی از اجرای طرح است. حاصل این مطالعات به شکل گزارشی تدوین می گردد که مبنای اتخاذ تصمیم در مورد اقدامات بعدی خواهد بود.

1-3-تهیه طرح مقدماتی : بعد از شناخت طرح و تعیین مشخصات کلی آن بر مبنای بررسی ها و یا مطالعات توجیهی فنی و اقتصادی خاص ، مطالعات مقدماتی طرح انجام می شود. خدمات مربوط به مطالعات مقدماتی شامل مطالعات تحقیقاتی و آزمایش های لازم به منظور طراحی و تهیه نقشه های مقدماتی و مشخصات کلی تعیین محل های مناسب و برآورد کلی ابعاد و حجم کار و مخارج هر یک از راه حل های پیشنهادی و همچنین مقایسه نکات مثبت و منفی هر راه حل و بازه اقتصادی و اثرات اجتماعی هر یک از آنها می باشد. تهیه کنندگان طرح مقدماتی مناسب ترین راه حل را با ذکر دلایل لازم توجیح می کنند. مطالعات و تحقیقات نقشه برداری ها و بررسی ها و آزمایش های این مرحله باید به اندازه ای کامل باشد که امکان برآورد مخارج دوره طرح و هزینه های بهره برداری را به منظور اتخاذ تصمیم منطقی فراهم سازد.

1-4-تهیه نقشه ها و مشخصات اجرایی طرح: تصویب طرح مقدماتی توسط دستگاه اجرایی (یا مجری طرح) مبنای تهیه نقشه ها و مشخصات اجرای طرح قرار خواهد گرفت. خدمات این مرحله شامل انجام مطالعات ، بررسی ها ، تحقیقات و نقشه برداری ها و آزمایش های لازم به منظور تهیه کلیه اسناد اجرایی طرح از جمله نقشه های اجرایی و مشخصات فنی اختصاصی ، نقشه محل ، نتایج آزمایش ها ، برنامه زمانی اجرای کار ، برنامة تهیه مصالح ، برآورد مقادیر کار و پیش بینی دقیق مخارج اجرای طرح می باشد.

مرحله دوم : ارجاع کار به پیمانکار

در بخش عمومی طرح های زیربنایی از قبیل راه سازی و تاسیسات ساختمانی ابتدا در قالب برنامه ریزی بلند مدت پیش بینی و سپس به شکل طرح عمرانی در بودجة دولت منظور می شود. با توجه به طرح های منظور شده در برنامة عمرانی عملیات اجرایی هر یک از موسسات بخش عمومی در برنامه سالانه تعیین می گردد. بعد از اینکه طرح عمرانی به تفکیک سالانه همراه با بودجه کل کشور به تصویب رسید ، دستگاه اجرایی مجاز به تامین اعتبار (تامین اعتبار عبارت است از تخصیص تمام یا قسمتی از اعتبار برای هزینة معین-ماده 13 قانون محاسبات عمومی) و تعهد نسبت به کلیه مبلغ طرح با رعایت اعتبارات تفکیک شده می باشد. طرح های عمرانی عموماً از محل اعتبارات سرمایه گذاری ثابت و به ترتیب زیر از طریق مناقصه به شرکت های پیمانکاری واگذار می شود.

2-1-تکثیر اسناد و مدارک مناقصه : بعد از تصویب گزارش ها ، نقشه ها و سایر عملیات اجرایی و حصول اطمینان از مهیا بودن زمین یا محل اجرای طرح اسناد و مدارک مناقصه تکثیر و در اختیار شرکت کنندگان در مناقصه قرار می گیرد.

2-2-دعوت از پیمانکاران برای اجرای طرح : بعد از آماده شدن اسناد و مدارک مناقصه ، پیمانکاران به طرق زیر از نوع و مشخصات طرح مطلع می شوند و در صورتی که مایل به اجرای طرح باشند اسناد و مدارک مناقصه را از کارفرما یا مهندسین مشاور خریداری و برای بررسی و مطالعه در اختیار کادر فنی خود قرار می دهند.

مناقصه عمومی : در این روش مبلغ و مشخصات طرح و شرایط شرکت در مناقصه از طریق درج آگهی در جراید به اطلاع داوطلبان شرکت در مناقصه می رسد.

مناقصه محدود : در این روش دعوت نامه شرکت در مناقصه برای شرکت هایی ارسال می شود که صلاحیت آنها برای شرکت در مناقصه قبلاً تعیین و نام آنها در لیست واجدین شرایط شرکت های پیمانکاری درج شده باشد.

ترک مناقصه : در مواردی که تحت شرایط خاص و بنا به تشخیص مقامات اجرایی انجام مناقصه ممکن و یا به صرفه و صلاح نباشد ، پیمانکار از طریق ترک مناقصه مستقیماً انتخاب می شود.

توافق قیمت : در این روش در مواردی که انجام مناقصه میسر یا به مصلحت نباشد ، می توان طرح را با توافق قیمت به پیمانکار ارجاع کرد.

2-3-تسلیم قیمت پیشنهادی و ضمانت نامه شرکت در مناقصه : چنانچه کادر فنی پیمانکار ، انجام پیمان را با توجه به امکانات پیمانکار عملی ، تشخیص دهد قیمت کل کار را از روی نقشه ها محاسبه و پیشنهاد می کند. قیمت پیشنهادی پیمانکار برای اجرای طرح همراه با سایر اسناد و مدارک مذکور در آگهی ، نظیر ضمانت نامه بانکی در دو پاکت جداگانه ، پاکت اول حاوی ضمانت نامه بانکی و کلیه اسناد مناقصه و پاکت دوم فقط شامل برگ پیشنهاد مبلغ کل به مناقصه گذار (کارفرما) تسلیم می شود.

2-4-انتخاب پیمانکار : کمیسیون مناقصه برای تعیین برندة مناقصه پیشنهادهای واصله را با رعایت آیین نامة معاملات دولتی افتتاح و قرائت می کند. کمیسیون مذبور ابتدا پاکت الف را باز می کند و در صورتی که پیمانکار تمامی شرایط مذکور در مناقصه را رعایت و کلیه مدارک را ارسال کرده باشد مبادرت به افتتاح پاکت ب (برگ پیشنهاد مبلغ) می کند. مناقصه گذار پس از ارزیابی پیشنهادها و تهیه جدول مقایسه ازبین پیشنهاد هایی که تمامی شرایط مناقصه را دارا باشد و از لحاظ قیمت خارج از اعتدال نباشد ، مناسب ترین پیشنهاد از نظر مالی و سایر شرایط انتخاب و به عنوان برندة مناقصه معرفی می کند. ضمانت نامه شرکت در مناقصه در صورتی که برندة مناقصه از انعقاد قرارداد امتناع ورزد و به نفع کارفرما ضبط خواهد شد و از نفر دوم برای عقد قرارداد دعوت می شود.

2-5-انعقاد قرارداد با پیمانکار : بعد از اینکه برندة مناقصه تعیین شد قراردادی بین پیمانکار و کارفرما منعقد و ضمانت نامه های شرکت در مناقصه آزاد می شود.

اهم مواردی که در قرارداد (پیمان) پیش بینی می شود :

1-نام طرفین قرارداد (کارفرما و پیمانکار)

2-موضوع پیمان : اجرای عملیات کارهای اصلی ، کارهای فرعی و کارهای جدید احتمالی است. کارهای فرعی عملیاتی را شامل می شود که به منظور اجرا و نگهداری عملیات موضوع پیمان ضروری است اما جزو کارهای اصلی پیمان محسوب نمی شود. به طور کلی منظور از موضوع قرارداد مال یا عملی است که هر یک از متعاملین تسلیم یا انجام آن را به عهده می گیرند.

3-مبلغ پیمان : مبلغی است که پیمان براساس آن منعقد می شود و با توجه به شرایط عمومی پیمان مبلغی به آن اضافه یا کسر می شود. دستگاه های اجرایی موظفند در اجرای کارهای اضافی به پیمانکار یا تغییر در مقادیر کار مفاد بخش نامة الحاقیه به شرایط عمومی پیمان را رعایت کنند.

4-مدت پیمان : مدتی است که پیمانکار تعهد می کند در طی آن کارگاه را تجهیز و عملیات مورد پیمان را اجرا کند.(از تاریخ اولین صورت مجلس تحویل کارگاه شروع و با تقاضای تحویل موقت از کارفرما خاتمه می یابد)

5-تاییدات و تعهدات پیمانکار: به طور خلاصه پیمانکار تایید می کند که هنگام تسلیم پیشنهاد مطالعات کافی به عمل آورده و هیچ نکته ای باقی نمانده است که بعداً نتواند در مورد آن سوء استفاده نماید.

6-تعهدات و اختیارات کارفرما : کارفرما متعهد است کلیه زمینه هایی را که برای تاسیس و ایجاد کارگاه و انجام عملیات موضوع پیمان مورد نیاز است در تاریخ هایی که در برنامة تفصیلی اجرایی پیمان پیش بینی شده است ، طبق صورت مجلس به پیمانکار تحویل دهد ، همچنین کارفرما در مدت اجرای پیمان می تواند توسط دستگاه نظارت ، مهندس مقیم و یا مآمورین دیگری ، عملیات پیمانکاری را بازرسی کند.

7-ضمانت نامة انجام تعهدات : در موقع امضای قرارداد ، پیمانکار باید ضمانت نامه ای (5% مبلغ اولیه پیمان) از بانک مورد قبول کارفرما طبق نمونه ای که معمولاً ضمیمه اسناد مناقصه است اخذ و تسلیم کارفرما کنند. ضمانت نامة مذکور باید تا تاریخ تصویب صورت مجلس تحویل موقت موضوع پیمان معتبر و به دستور کارفرما قابل تمدید باشد.

8-پیش پرداخت و ترتیب واریز آن : کارفرما موافقت می کند به منظور تقویت بنیة مالی پیمانکار و تکمیل تجهیزات وی درصدی از مبلغ اولیة پیمان را به عنوان پیش پرداخت در مقابل ضمانت نامة بانکی پرداخت کند.

9-جریمة تاخیر : اگر کسی تعهد به امری کند یا تعهد نماید از انجام امری خودداری کند ، در صورت تخلف ، مسئول خسارت طرف مقابل است ، مشروط بر اینکه جبران خسارت تصریح شده باشد و یا برحسب قانون موجب ضمانت باشد. ضرر شامل کلیه زیان هایی است که بر اثر عدم انجام تعهد یا تاخیر در آن به متعهد له وارد شده است. توافق طرفین دربارة میزان خسارت ممکن است به این شکل باشد که میزان خسارت را قبلاً ارزیابی نمایند و در قرارداد مبلغ مقطوعی را معین کنند که در صورت اجرا یا عدم اجرا یا در صورت تاخیر (مثلاً هر ماه یا روز تاخیر) قابل پرداخت باشد. جریمة تاخیر معمولاً در موارد جداگانه ای در قراردادهای پیمانکاری پیش بینی می شود. خسارت یا جرایم قابل پرداخت توسط پیمانکار که ناشی از تاخیر در تکمیل کارها یا سایر علل باشد تماماً به عنوان هزینة پیمان تلقی می گردد.

مرحله سوم : اجرای کار (شروع عملیات)

1-تحویل ، تاسیس و تجهیز کارگاه : بعد از اینکه پیمان منعقد شد ، کارفرما کلیه زمینه هایی که برای تاسیس و ایجاد کارگاه و انجام عملیات موضوع پیمان مورد نیاز است به پیمانکار تحویل و شخص یا موسسه ای را به عنوان دستگاه نظارت به پیمانکار معرفی می کند. همچنین کارفرما یا دستگاه نظارت برای کنترل مستقیم عملیات کارگاه ، شخصی را به عنوان ناظر مقیم تعیین و کتباً به پیمانکار معرفی می نماید. پیمانکار نیز برای شروع کار و اجرای طرح شخصی را به عنوان رئیس کارگاه تعیین و کتباً به کارفرما یا دستگاه نظارت معرفی می کند. پیمانکار مسئولیت حسن اجرای تمامی کارهای موضوع پیمان را براساس مشخصات و نقشه های تفصیلی و محاسبات فنی به عهده دارد و نظارتی که از طرف کارفرما یا نمایندگان او در اجرای طرح می شود ، از میزان این مسئولیت نمی کاهد. پیمانکار دسته اول می تواند به منظور تسهیل و تصریح در اجرای قسمت یا قسمت هایی از عملیات موضوع پیمان موافقت نامه هایی با شخص یا اشخاص یار پیمانکاران جزء (دسته دوم) منعقد می کند ، مشروط بر آنکه آنان را از واگذاری کار به غیر ممنوع دارد. به هر حال ارجاع کار به پیمانکاران جزء تحت هیچ عنوان از مسئولیت و تعهدات پیمانکار نخواهد کاست و از این مرحله بخشی از مخارج اجرای طرح از محل تنخواه گردانی که به هر کارگاه اختصاص می یابد ، پرداخت می شود.

پیمانکار دسته اول : پیمانکاری است که طبق قراردادی تعهد می کند که با مبلغ معین و در زمان مشخصی یک دارایی را با منصوبات و تاسیسات آن براساس مشخصات عمومی و تفصیلی تهیه شده توسط کارفرما بسازد و تحویل دهد به عبارت دیگر پیمانکار دسته اول شخصی است که در مناقصة یک طرح کامل شرکت می کند و معمولاً پس از برنده شدن قسمتی از عملیات موضوع پیمان (نظیر آهنگری ، لوله کشی و نقاشی)را به پیمانکار دسته دوم واگذار می کند.

2-مخارج اجرای دورة طرح : پیمانکار دارای یک دفتر مرکزی است که عموماً در تهران یا در مراکز استان واقع است. بعد از امضای قرارداد معمولاً کارگاه جداگانه ای در محل اجرای هر طرح احداث می گردد. دوره ای که هزینه های مربوط به یک قرارداد شناسایی می شود با امضای قرارداد آغاز و تا تکمیل آن پایان می یابد. هزینه های قبل از انعقاد قرارداد در صورتی که قابل تشخیص و شناسایی باشد به حساب پیمان انتقال می یابد در غیر این صورت جزو هزینه های دورة وقوع محسوب خواهد شد. مخارج دورة اجرای طرح قبل از تنظیم قرارداد صرفاً به وسیله دفتر مرکزی و بعد از آن توسط دفتر مرکزی و کارگاه پرداخت می شود.

3-تنظیم صورت وضعیت موقت کارها : اگر قرار باشد که جمع بهای پیمان در خاتمة عملیات پرداخت شود ، پیمانکار باید مبلغ متنابهی سرمایه گذاری نماید ، از این رو معمولاً در فواصل معینی دستگاه نظارت (مهندس ناظر) با کمک نماینده پیمانکار بر مبنای پیشرفت فیزیکی کارها صورت وضعیت تمامی کارهایی را که پیمانکار از شروع کار تا تاریخ تنظیم صورت وضعیت انجام داده است و همچنین وضعیت مصالح و تدارکات لازمی که در پای کار موجود می باشد ، تعیین و پس از تایید بر اساس نرخ های منضم به پیمان تقویم و تسلیم پیمانکار می کنند.

4-پرداخت وجه صورت وضعیت موقت : کارفرما پس از رسیدگی صورت وضعیت از جهت تطبیق ارقام با مبالغ مندرج در پیمان و اعمال تصحیحات لازم و وضع کسور زیر تتمه قابل پرداخت را با تنظیم سندی از طریق صدور چک به پیمانکار پرداخت می کند. الف-جمع وجوهی که بابت صورت وضعیت های قبلی پرداخت شده است. ب- 10% بابت وجه الضمان (سپردة حسن انجام کار) ج-اقساط پیش پرداخت د-مالیات موضوع مادة 76 د-کسور متفرقة دیگری بر طبق شرایط عمومی پیمان به عهدة پیمانکار است. با پرداخت صورت وضعیت ماهانه به شرح بالا کلیه کارها و تدارکاتی که در صورت وضعیت درج گردیده است به کارفرما تعلق خواهد گرفت که به منظور اجرای بقیة عملیات مورد پیمان به طور امانت تا موقع تحویل موقت در اختیار پیمانکار خواهد بود.

آیین نامة معاملات دولتی بند 3 از ماده 11 : میزان پیش پرداخت نباید از 25% مبلغ پیمان تجاوز کند و منحصراً در قبال ضمانت نامة بانکی پرداخت خواهد شد. منظور از کسب و نگهداری سپردة حسن انجام کار این است که اگر پیمانکار به علت بالا رفتن قیمت ها ، عدم توانایی و یا به هر علت دیگری کار را نیمه تمام گذاشت یا در دورة تضمین عیب و نقصی از کارها مشاهده شد ، کارفرما بتواند خسارت وارده را از محل سپردة حسن انجام کار جبران نماید. بنابر تقاضای پیمانکار ، کارفرما می تواند تضمین حسن انجام کار در مقابل اخذ ضمانت نامه از بانک مورد قبول خود را مسترد دارد.

مالیات طبق موضوع ماده 76 : 5/5% علی الحساب مالیاتی که توسط کارفرما در هر پرداخت به پیمانکار نسبت به قرارداد هایی که پیشنهاد آنها از اول سال 1352 به بعد تسلیم گردیده ، کسر و به دو جزء 4% و 5/1% تقسیم می شود. 4% اول به عنوان مالیات مقطوع به خزانة دولت واریز و 5/1 % بقیه به عنوان پیش پرداخت مالیات پیمانکار محسوب و از مالیات متعلق به درآمد پیمانکار کسر می گردد. مراد از پای کار محوطه ای است که پیمانکار در آن وسایل و یا ساختمان ها و یا مصالحی دارد. کسور متفرقه ای که بر عهدة پیمانکار است مانند 2/3% حق بیمه به بهداری ، 20% حق صندوق کار آموزی و عوارض معدن و آزمایشگاه. تمامی مبالغ مندرج در صورت وضعیت ها و همچنین پرداخت هایی که بابت آن به عمل می آید ، جنبة موقت و غیر قطعی و علی الحساب دارد و هر نوع اشتباه اندازه گیری و محاسباتی در صورت وضعیت های بعدی و یا در صورت وضعیت قطعی اصلاح و رفع خواهد شد.

5-خاتمه کار :

1-5-تحویل موقت : بعد از آنکه عملیات موضوع پیمان طبق مشخصات و نقشه ها و سایر اسناد و مدارک ضمیمه پیمان ، خاتمه یافت ، پیمانکار می تواند از طریق دستگاه نظارت تقاضای تحویل موقت کند و نمایندة خود را برای عضویت در کمیسیون تحویل موقت معرفی نماید و در عین حال انجام کارهای جزئی باقیمانده را نیز تقبل کند. دستگاه نظارت پس از بازدید عملیات ، تشکیل کمیسیون تحویل موقت را از کارفرما تقاضا می کند. بعد از اینکه اعضای کمیسیون مربوطه تعیین شدند ، آزمایش های لازم با حضور اعضای کمیسیون توسط دستگاه نظارت انجام می شود و نتایج آن در صورت مجلس موقت قید می گردد. کمیسیون تحویل موقت ، فهرستی از نقایص ، معایب کارها و عملیات نا تمام مهلتی برای پیمانکار تعیین و به دستگاه نظارت ماموریت می دهد که در راس مهلت مذبور ، عملیات را مجدداً بازدید کنند و اگر بر اساس فهرست نقایص و معایب را برای کارفرما ارسال کند تا پس از تصویب او به پیمانکار ابلاغ شود.

2-5-ابطال ضمانت نامة پیش پرداخت : ضمانت نامة پیش پرداخت تا پایان مدت پیمان معتبر است و مبلغ آن با پرداخت صورت وضعیت ها به تدریج تقلیل می یابد به نحوی که کل پیش پرداخت با آخرین صورت وضعیت موقت مستهلک می شود.

3-5-ابطال ضمانت نامة انجام تعهدات : ضمانت نامة انجام تعهدات تا تاریخ تصویب صورت مجلس تحویل موقت معتبر می باشد. کارفرما ضمانت نامة مذبور را به محض تصویب صورت مجلس تحویل موقت آزاد خواهد کرد.

4-5-تهیه صورت وضعیت قطعی : به محض اینکه تحویل موقت تمامی کارها انجام گرفت ، دستگاه نظارت به معیت پیمانکار اقدام به اندازه گیری و تهیه صورت وضعیت قطعی کارهای انجام شده خواهد کرد. مقادیر و ارقامی که در صورت وضعیت قطعی منظور می شود به تنهایی قاطع و یکی از مئاخذ تسویه قطعی محاسبات خواهد بود ولو اینکه بین آنها و مقادیر یا ارقامی که در صورت وضعیت موقت منظور گردیده ، اختلافاتی باشد.

5-5-استرداد نصف وجه الضمان (سپردة حسن انجام کار): معمولاً نصف وجه الضمان بلافاصله پس از تصویب صورت وضعیت قطعی از طرف کارفرما به پیمانکار مسترد می شود.

6-5-تحویل قطعی : در پایان دورة تضمین (فاصلة زمانی بین تحویل موقت و تحویل قطعی)کارفرما به تقاضای پیمانکار ، اعضای کمیسیون تحویل را تعیین و به پیمانکار ابلاغ می کند. پس از بازدید کارها توسط کمیسیون مذبور ، هرگاه عیب و نقصی که ناشی از کار پیمانکار باشد مشاهده نکند ، تحویل قطعی انجام خواهد گرفت و بلافاصله صورت مجلس مربوط به آن را تنظیم و تصویب آن به پیمانکار ابلاغ می شود.

7-5-استرداد نصف دیگر وجه الضمان (سپردة حسن انجام کار) : معمولاً نصف دیگر وجه الضمان پس از تصویب صورت مجلس تحویل قطعی از طرف کارفرما به پیمانکار مسترد می شود.

8-5-هزینة نگهداری در دورة تضمین : هزینة بهره برداری و نگهداری عملیات موضوع پیمان در دورة تضمین به عهدة کارفرما است و هزینه های ناشی از نقص عمل پیمانکار در دورة مربوط به عهدة پیمانکار است.

9-5-انتقال دارایی مورد پیمان به دستگاه مسئول بهره برداری : کلیة اموال و دارایی هایی که پس از اجرای طرح های عمرانی به وجود می آیند جزو اموال عمومی به حساب می آید و حفظ و حراست آنها با دستگاه اجرایی یا دستگاه مسئول بهره برداری است که ابنیه (بنا ها ) و تاسیسات را در اختیار دارد. در این مورد چنانچه کارفرما موسسة خصوصی باشد ، کلیة اموال و حقوق ناشی از پیمان به وی منتقل می شود.

ماده 26 : اشیای عتیقه و آثار تاریخی : هر گاه ضمن اجرای عملیات موضوع پیمان ، اشیای عتیقه و یا آثار تاریخی و مسکوکات قدیمی و نظایر آن در محل کار پیدا شود ، پیمانکار متعهد است بلافاصله مراتب را از طریق دستگاه نظارت به اطلاع کارفرما و همچنین طبق قوانین به اطلاع دستگاه های انتظامی برساند. کارفرما اقدام فوری برای حفظ و نگهداری یا انتقال اشیای عتیقه به عمل خواهد آورد. پیمانکار نیز باید تا هنگام مداخلة مقامات صالحه و دستگاه های کارفرما در حفظ و نگهداری اشیاء و آثار مربوط ، مراقبت های لازم را به عمل آورد. هرگاه اجرای این ماده موجب توقف موقت یا تعطیلی عملیات موضوع پیمان گردد طبق ماده 49 رفتار خواهد شد.

قوانین مربوط به پیمانکاری (امور مالی پیمانکاری)

ماده 34 : ضمانت نامه انجام تعهدات : در موقع امضای پیمان ، برای تضمین انجام تعهدات ناشی از آن پیمانکار باید ضمانت نامه ای معادل 5% مبلغ اولیه پیمان صادره از طرف بانک مورد قبول کارفرما و مطابق نمونه ای که ضمیمة اسناد مناقصه بوده است ، تسلیم کارفرما کند. ضمانت نامة مذکور باید تا تاریخ تصویب صورت مجلس تحویل موقت موضوع پیمان معتبر باشد مادام که تحویل موقت انجام نشده است ، پیمانکار مکلف است به دستور کارفرما ضمانت نامة بالا را تمدید کند و چنانچه تا پانزده روز قبل از انقضاء ، مدت اعتبار آن طبق دستور کارفرما اقدام به تمدید نکند کارفرما حق دارد مبلغ آن را از بانک ضامن دریافت کرده و وجه آن را به جای ضمانت نامه به رسم وثیقه تا تصویب صورت مجلس تحویل موقت نزد خود نگهدارد. کارفرما ضمانت نامة مذکور را به محض تصویب صورت مجلس تحویل موقت با توجه به تبصرة مادة 52 آزاد خواهد نمود.

ماده 35 : کسور وجه الضمان و استرداد آن : از مبلغ ناخالص صورت وضعیت های پیمانکار معادل 10% به عنوان تضمین حسن اجرای کار کسر و در حساب جداگانه ای نزد کارفرما نگهداری می شود ، نصف این مبلغ بلافاصله پس از تصویب صورت وضعیت قطعی و نصف دیگر آن بلافاصله پس از تصویب صورت مجلس تحویل قطعی از طرف کارفرما به پیمانکار پرداخت می گردد.

ماده 36 : پیش پرداخت : کارفرما موافقت دارد به منظور تقویت بنیة مالی پیمانکار و تکمیل تجهیزات او جمعاً معادل 25% مبلغ اولیه پیمان به عنوان پیش پرداخت به شرح زیر به پیمانکار پرداخت کند : الف- معادل 10% مبلغ اولیة پیمان بعد از امضا و مبادلة آن؛ ب- معادل 5% مبلغ اولیه پیمان پس از تهیه حدود 60% ماشین آلات مورد نیاز؛ ج- معادل 5% مبلغ اولیة پیمان بعد از آنکه پیمانکار معادل 20% مبلغ اولیة پیمان بر طبق صورت وضعیت های ماهانه کار انجام داده باشد؛ د-معادل 5% مبلغ اولیة پیمان بعد از آنکه پیمانکار معادل 40% مبلغ اولیه پیمان بر طبق صورت وضعیت های ماهانه کار انجام داده باشد.

ماده 39 : تحویل موقت : پس از آنکه پیمانکار لااقل 97% عملیات موضوع پیمان را طبق مشخصات و نقشه ها و سایر اسناد ضمیمة پیمان انجام داد مشروط بر آنکه باقیمانده و یا نقایص کارها مربوط به قسمت عمده ای از یک کار اساسی و یا به صورتی نباشد که استفاده از کار انجام شده را غیر ممکن سازد ، می تواند از طریق دستگاه نظارت مراتب را مورد رسیدگی قرارداده و در صورت تایید با تعیین تاریخ آمادگی کار جهت تحویل ، تقاضای تشکیل کمیسیون تحویل موقت را از کارفرما می نماید ، این کمیسیون مرکب خواهد بود از : یک نفر کارفرما ، یک نفر از طرف اداره حسابداری دستگاه کارفرما ، یک نفر از طرف دستگاه نظارت و یک نفر نیز از طرف پیمانکار. کارفرما ، اعضای کمیسیون و همچنین تاریخ تشکیل آن را کتباً به اطلاع پیمانکار خواهد رسانید و تا تشکیل کمیسیون تحویل موقت دستگاه نظارت برنامه ای برای انجام آزمایش هایی که برای عمل تحویل طبق اصول فنی لازم باشد ، تهیه و به پیمانکار ابلاغ می کند.

ماده 40 : صورت وضعیت قطعی : به محض آنکه تحویل موقت کلیه کارها انجام گرفت ، دستگاه نظارت به معیت نمایندة پیمانکار اقدام به اندازه گیری و تهیه صورت قطعی کارهای انجام شده خواهد کرد.

مقادیر و ارقامی که در صورت وضعیت قطعی منظور می شود به تنهایی قاطع خواهد بود و یکی از مئاخذ تصفیه قطعی محاسبات قرار خواهد گرفت ولو آنکه بین آنها و مقادیر یا ارقامی که در صورت وضعیت های منظور گردیده اختلافاتی باشد. در صورتی که پیمانکار با وجود اخطار قبلی ده روزه دستگاه نظارت یا جانشین آن برای تهیه صورت وضعیت قطعی حاضر نشود و یا نمایندة خود را به دستگاه نظارت معرفی نکند ، دستگاه نظارت رأساً اقدام به تهیه صورت وضعیت قطعی خواهد نمود ، صورت وضعیت قطعی که بدین صورت تنظیم شود با ضمائم و اوراق محاسبه ضمن نامه برای پیمانکار ارسال خواهد کرد تا اگر مشار الیه نسبت به محاسبه ارقام صورت وضعیت قطعی اعتراضی داشته باشد در تاریخ دو ماه از تاریخ ارسال ، اعتراضات خود را تسلیم دستگاه نظارت کند و در صورتی که پیمانکار ظرف مدت مقرر در بالا نسبت به محاسبه صورت وضعیت قطعی اعتراضی ننماید ، صورت وضعیت مذبور قبول شده تلقی خواهد شد. پیمانکار اعتراضاتی را که احیاناً نسبت به محاسبة صورت وضعیت قطعی دارد باید با مدارک مثبته و ذکر دلیل کتباً به دستگاه نظارت اعلام دارد تا از طرف دستگاه مربوط مورد رسیدگی قرار گرفته و نسبت به اقلام مورد اختلاف تصمیم نهایی اتخاذ شود.

ماده 41 : تحویل قطعی : در پایان دورة تضمین کارفرما به تقاضای پیمانکار اعضای کمیسیون تحویل قطعی و همچنین تاریخ تشکیل کمیسیون را به همان نحو که در مادة 39 برای تحویل موقت پیش بینی شده است معین و به پیمانکار ابلاغ می نماید. کمیسیون پس از بازدید کارها ، هر گاه عیب و نقصی ناشی از کار پیمانکار باشد ، مشاهده ننماید تحویل قطعی خواهد گرفت.

ماده 45 : هدیه : هرگاه ثابت شود که پیمانکار به منظور تحصیل پیمان به متصدیان مربوطه حق العمل یا پاداش یا هدایایی اعم از نقدی یا جنسی داده است و یا آنها یا واسطه های آنها را در منافع خود سهیم کرده است ، کارفرما حق خواهد داشت پیمان را فسخ نماید.

ماده 46 : موارد فسخ پیمان : در موارد زیر پیمان از طرف کارفرما قابل فسخ است :

1-تأخیرهای ذیل از ناحیه پیمانکار رخ داده باشد : الف-تأخیر در تجهیز و آماده کردن کارگاه برای شروع کار بیش از نصف مدت مندرج در بند یک از مادة چهار پیمان؛ ب-تأخیر در شروع عملیات اجرایی بیش از یک دهم مدت ؛ ج-تأخیر در اتمام هر یک از کارهای پیش بینی شده در برنامة تفصیلی اجرایی بیش از نصف مدت تعیین شده؛ د-تأخیر در اتمام کار بیش از یک چهارم تمام مدت.

2-رها کردن کارگاه بدون سرپرست یا تعطیل کردن بدون اجازة کارفرما

3-انتقال پیمان به شخص ثالث بدون اجازة کارفرما

4-عدم توانایی مالی یا فنی پیمانکار برای انجام کار طبق برنامة پیشرفت عملیات به تشخیص دستگاه نظارت

5-انحلال شرکت پیمانکار

6-ورشکستگی پیمانکار

7-عدم اجرای هر یک از مواد پیمان و یا عدم انجام دستورات دستگاه نظارت به منظور رفع نقایص و تجدید یا اصلاح کارهای انجام شدة معیوب در مهلتی که برای پیمانکار تعیین می کند. در این صورت برای یک بار کارفرما به هر ترتیبی که مقتضی بداند رآساً معایب و نقایص کار را رفع می کند و جمع هزینه های مربوطه را به اضافة 15% از اولین پرداخت به پیمانکار کسر می نماید. در صورت تکرار مشمول موارد فسخ پیمان واقع می شود.

8-تأخیر بیش از یک ماه در پرداخت دستمزد کارگران برای ماهی که صورت وضعیت موقت آن به پیمانکار پرداخت شده است ، در این صورت برای یک بار کارفرما راساً دستمزد کارگران را پرداخت و به اضافة پانزده درصد از اولین پرداخت به پیمانکار کسر می نماید و در صورت تکرار مشمول موارد فسخ پیمان می باشد.

ماده 49 : تعلیق کار : الف- تعلیق تا سه ماه : کارفرما می تواند در مدت پیمان اجرای کار را موقتاً برای حداکثر سه ماه معلق نماید و در این صورت باید مراتب را کتبی باتعیین تاریخ شروع تعلیق به پیمانکار اطلاع دهد. در مورد تعلیق ، پیمانکار مکلف است کلیه کارهای انجام یافته و مصالح پای کار و تاسیسات کارگاه را براساس پیمان به طور شایسته حفاظت و حراست نماید. ب-تعلیق مازاد بر سه ماه : در صورتی که تعلیق بیش از سه ماه ضروری باشد ، کارفرما می تواند با جلب موافقت کتبی پیمانکار ، مدت تعلیق را افزایش دهد. در صورت عدم موافقت پیمانکار ، پیمان خاتمه یافته تلقی خواهد شد.

حسابداری مراحل اجرای طرح و انجام عملیات پیمانکاری

دفاتر پیمانکار : مرحلة یک : مطالعات مقدماتی طرح : 1-1-مخارج مقدماتی طرح : مطالعات مقدماتی طرح را معمولاً کارفرما رآساً یا به کمک مهندسان مشاور انجام می دهد. در این صورت مخارج مقدماتی طرح در دفاتر پیمانکار ثبتی ندارد. مرحلة دوم : ارجاع کار به پیمانکار : 2-1-خرید اسناد شرکت در مناقصه : هنگامی که پیمانکار از طریق شرکت در مناقصه یا توافق قیمت از شرایط پیمان آگاه شد در صورت تمایل به انجام کار ، اسناد شرکت در مناقصه را از کارفرما خریداری و در اختیار دفتر فنی خود قرار می دهد. اگر فرض شود که پیمانکار برای خرید اسناد شرکت در مناقصه بنای …. مبلغ 5.000 ريال پرداخت کرده باشد به ترتیب زیر در دفتر روزنامه ثبت می شود :

هزینه شرکت در مناقصه 5.000

بانک 5.000

ثبت خرید اسناد شرکت در مناقصه بنای ….

مرحله دوم : تسلیم ضمانت نامه : چنانچه دفتر فنی انجام عملیات موضوع پیمان را با توجه به امکانات پیمانکار عملی تشخیص دهد ، قیمت کل کار را با در نظر گرفتن کلیه جوانب امر و شرایط کار از روی نقشه ها و مشخصات محاسبه و پیشنهاد می کند. رقم پیشنهادی پیمانکار همراه با سایر اسناد و مدارک مورد درخواست کارفرما نظیر ضمانت نامة شرکت در مناقصه به دستگاه مناقصه گذار تسلیم می شود. رویة معمول بانک ها در مورد صدور ضمانت نامه در قبال وثیقة غیر نقدی چنین است که حداقل 20% بیش از مبلغ ضمانت نامه از متقاضی وثیقه اخذ می کند. اگر مبلغ ضمانت نامة شرکت در مناقصه 500.000 ريال (5% کل پیمان) و کارمزد صدور ضمانت نامه مزبور 2500 ريال فرض شود ، عملیات مالی این مرحله به ترتیب زیر در دفتر روزنامه ثبت می شود :

هزینه شرکت در مناقصه 2500

بانک 2500

ثبت کارمزد بانک بابت صدور ضمانت نامة شماره 85 مربوط به شرکت در مناقصه بنای …اعلامیه بانکی شماره ….

600.000=120% * 500.000

حساب انتظامی 500.000

حساب انتظامی-وثیقه ضمانت نامه ها 600.000

طرف حساب انتظامی 500.000

طرف حساب انتظامی – وثیقه ضمانت نامه ها 600.000

ثبت صدور ضمانت نامة شمارة 85 مربوط به شرکت در مناقصه بنای ….

مرحله سوم : انعقاد قرارداد با پیمانکار : 3-1-اختصاص شمارة خاص و حساب جداگانة برای هر پیمان. در هزینه یابی قراردادهای پیمانکاری اصولاً هزینه یابی سفارش کار مورد استفاده قرار می گیرد. از این رو برای اینکه بهای تمام شده و سود و زیان هر طرح به طور جداگانه معلوم شود باید برای هر پیمانی که منعقد می شود حساب جداگانه ای در دفاتر افتتاح شود و برای سهولت مراجعه به دفاتر و سایر اسناد و مدارک از قبیل برگ درخواست کالا ، اعلامیه بازگشت کالا ، حواله کالا و لیست دستمزد کارگران شمارة خاص نیز به هر پیمان اختصاص می یابد.

3-2-انتقال هزینه های شرکت در مناقصه به حساب پیمان : بعد از اینکه حساب خاصی برای پیمان در دفاتر افتتاح شد ، مخارج طرح قبل از انعقاد قرارداد به حساب پیمان انتقال می یابد. هزینه های پیمان بنای … قبل از انعقاد قرارداد مبلغ 7500 ريال بود.

پیمان شماره سه 7500

هزینه شرکت در مناقصه 7500

انتقال هزینه یابی طرح قبل از انعقاد قرارداد به حساب پیمان شماره سه

3-3-صدور ضمانت نامة انجام تعهدات : در حال حاضر شرکت های پیمانکاری هنگام امضای پیمان با مؤسسات بخش عمومی برای تضمین انجام تعهدات باید ضمانت نامه ای حداقل معادل 5% مبلغ پیمان از بانک مورد نظر کارفرما اخذ و به کارفرما تسلیم نماید. برای صدور ضمانت نامة انجام تعهدات بانک ها معمولاً درصدی از مبلغ ضمانت نامه را رویة معمول 10% به عنوان سپردة نقدی ضمانت نامه از حساب متقاضی برداشت می کند. اگر مبلغ پیمان 10.000.000 ريال و کارمزد صدور ضمانت نامه انجام تعهدات 6750 ريال باشد ، ثبت عملیات مربوط به این مرحله در دفتر روزنامه به ترتیب زیر است :

بابت ضمانت نامه 500.000 = 5% * 10.000.000

بابت سپردة نقدی ضمانت نامه 50.000 = 10% * 500.000

پیمان شمارة سه 6750

سپردة نقدی ضمانت نامه 50.000

بانک 56.750

ثبت کارمزد سپردة نقدی ضمانت نامه شماره 531 مربوط به انجام تعهدات پیمان شماره 3

450.000 = 50.000-500.000

540.000 = 120% * 450.000

حساب انتظامی –ضمانت نامه ها 500.000

حساب انتظامی-وثیقه ضمانت نامه ها 540.000

طرف حساب انتظامی –ضمانت نامه ها 500.000

طرف حساب انتظامی-وثیقه ضمانت نامه ها 540.000

ثبت ضمانت نامة شماره 531 مربوط به تضمین انجام تعهدات پیمان شماره3

3-4-ابطال ضمانت نامه شرکت در مناقصه : بعد از امضای قرارداد ، کارفرما ضمانت نامه شرکت در مناقصه را آزاد خواهد کرد. ابطال ضمانت نامه مذکور به ترتیب زیر در دفتر روزنامه ثبت می شود :

طرف حساب انتظامی –ضمانت نامه ها 500.000

طرف حساب انتظامی-وثیقه ضمانت نامه ها 600.000

حساب انتظامی –ضمانت نامه ها 500.000

حساب انتظامی-وثیقه ضمانت نامه ها 600.000

ثبت استرداد و ابطال ضمانت نامه شماره 85 مربوط به شرکت در مناقصه بنای ….

3-5-ضمانت نامة پیش پرداخت : بعد از امضای قرارداد ، کارفرما درصدی از مبلغ اولیة پیمان را به عنوان پیش پرداخت در مقابل ضمانت نامة بانکی به پیمان کار پرداخت می کند. اگر فرض شود که 25% مبلغ اولیة پیمان به پیمانکار پیش پرداخت شود و بانک برای صدور ضمانت نامة مزبور مبلغ 000/29 ريال کارمزد و 10% سپردة نقدی از پیمانکار اخذ کرده باشد ، عملیات مزبور به ترتیب زیر در دفتر روزنامه ثبت می شود :

250.000 = 10% * 2.500.000 = 25% * 10.000.000

1-پیمان شماره 3 000/29

سپردة نقدی ضمانت نامه ها 000/250

بانک 000/279

ثبت کارمزد و سپردة نقدی ضمانت نامة شماره 3

2-حساب انتظامی –ضمانت نامه ها 000/500/2

حساب انتظامی-وثیقه ضمانت نامه ها 000/700/2

طرف حساب انتظامی –ضمانت نامه ها 000/500/2

طرف حساب انتظامی-وثیقه ضمانت نامه ها 000/700/2

صدور ضمانت نامة شماره 612 مربوط به پیش پرداخت پیمان شماره 3

3-6-اخذ پیش پرداخت : کارفرما ممکن است مبلغ پیش پرداخت را یکجا به حساب بانک واریز و سپس به تناسب پیشرفت کار طی نامه هایی به بانک دستور دهد درصدی از مبلغ مزبور را به حساب پیمانکار واریز کند. ثبت روزنامه با این فرض که پیش پرداخت یک جا به پیمانکار پرداخت شده باشد به ترتیب زیر است :

بانک 000/500/2

پیش دریافت – پیمان شماره 3 000/500/2

ثبت چک شماره … عهده بانک …… بابت پیش پرداخت پیمان شماره 3

مرحله چهارم : اجرای کار (شروع عملیات) : 4-1- ارتباط دفتر مرکزی با کارگاه : موسسات پیمانکاری دارای یک دفتر مرکزی هستند که عموماً در تهران یا مراکز استان واقع دارد ، معمولاً کارگاه جداگانه ای در محل اجرای هر طرح احداث می شود همان طور که قبلاً توضیح داده شد از این مرحله بخشی از مخارج اجرای طرح از محل تنخواه گردانی که به هر کارگاه اختصاص می یابد ، پرداخت می گردد. بدین منظور حساب بانکی خاصی در نزدیک ترین شعبة بانک محل اجرای هر طرح افتتاح می شود که برداشت از حساب مزبور با امضای رئیس کارگاه یا اشخاص معینی که مورد تایید پیمانکار می باشند ، مجاز خواهد بود. وجوه ارسالی به کارگاه در حساب جداگانه ای در دفتر کل به نام حساب جاری کارگاه نگهداری می شود. در صورتی که تعداد کارگاه ها زیاد باشد ، حساب کنترل حساب جاری کارگاه ها در دفتر کل افتتاح و در دفتر معین به تعداد کارگاه ها تفکیک می گردد. اگر تنخواه گردان ارسالی به کارگاه پیمان شماره 3 مبلغ 000/000/4 ريال فرض شود ، حوالة ارسالی به ترتیب زیر در دفتر روزنامه ثبت می شود :

حساب جاری کارگاه پیمان شماره 3 000/000/4

بانک 000/000/4

ثبت حواله ارسالی به حساب جاری شماره… مربوط به کارگاه پیمان شماره 3 حواله بانکی شماره ….

4-2- مخارج اجرای طرح : در دوره ای که طی آن هزینه های مربوط به قرارداد شناسایی می شود با امضای قرارداد آغاز و با تکمیل آن به پایان می رسد. در یک واحد پیمانکاری هزینه های انجام شده را می توان به شرح زیر تفکیک کرد :

الف- هزینه هایی که مستقیماً به یک پیمان خاص مربوط می شود مانند مواد و مصالح مصرفی در پیمان ، هزینه های دستمزد و مزایای کارکنان و سرپرستان کارگاه ، هزینه استهلاک ماشین آلات به کار گرفته شده در اجرای قرارداد و هزینه نقل و انتقال ماشین آلات و تجهیزات به محل کارگاه و بالعکس؛

ب- هزینه هایی که بین پیمان ها مشترک بوده و تسهیم آن به پیمان های جداگانه امکان پذیر است مانند بیمه ، طراحی و خدمات فنی و هزینه های سربار (بالا سری) ؛

ج- هزینه هایی که به طور کلی به فعالیت های واحد تجاری یا به فعالیت پیمانکاری مرتبط است اما نمی تواند به پیمان های مشخصی ارتباط یابد مانند هزینه های مالی ، هزینه تحقیق و توسعه ، هزینه استهلاک ماشین آلات و تجهیزات به کار گرفته شده در پیمان ها ، هزینه های مذکور در بند ج معمولاً جزو هزینه های انباشته پیمان محسوب نمی شود زیرا رابطة مستقیمی با پیشرفت هیچ یک از قرار دادها ندارد اما در بعضی موارد که هزینه های عمومی اداری ، هزینه های تحقیق و توسعه و هزینه های مالی مشخصاً در ارتباط با قرار دادی معین است به عنوان بخشی از هزینه های انباشته آن قرار داد محسوب نمی شود. همان طور که قبلاً توضیح داده شد مخارج دورة اجرای طرح توسط کارگاه و دفتر مرکزی پرداخت می گردد که ذیلاً توضیحاتی دربارة مخارج طرح داده می شود :

4-3- مخارج کارگاه : به طور کلی مخارجی که کارگاه مجاز به انجام آن است به تدریج از محل تنخواه گردانی که در اختیار کارگاه قرار می گیرد پرداخت می شود. در پایان ماه یا هر زمان مشخص دیگری گزارش مخارج کارگاه به انضمام اسناد هزینه به دفترمرکزی ارسال می گردد. تمام هزینه های انجام شده توسط کارگاه باید متکی به اسناد و مدارک مثبته و با توجه به دستور العمل دفتر مرکزی پرداخت شده باشد.حسابداری دفتر مرکزی ابتدا مخارج انجام شده توسط کارگاه ها را به مخارج جاری و سرمایه ای تفکیک و پس از کنترل و رسیدگی مخارج جاری را کلاً به حساب پیمان و مخارج سرمایه ای را به حساب دارایی منظور می کند. فعالیت های مالی زیر بر اساس گزارش آبان ماه کارگاه در دفتر روزنامه ثبت شده است :

پیمان شماره 3 000/000/3

ماشین آلات 000/200

انبار کالای شماره 3 000/300

حساب جاری کارگاه پیمان شماره3 000/500/3

ثبت مخارج جاری (مواد و مصالح مصرف شده دستمزد مستقیم و هزینه های مستقیم) و مخارج سرمایه ای (خرید ماشین آلات) و مواد و مصالح خریداری شده برای کارگاه بر اساس گزارش آبان ماه

4-4- گزارش وضعیت نقدینگی : معمولاً رئیس کارگاه موظف است که همراه با گزارش مخارج کارگاه ، گزارش وضعیت نقدینگی کارگاه را نیز به طریق زیر تهیه و به دفتر مرکزی ارسال کند :

شرکت راه ساز

کارگاه پیمان شماره 3

گزارش وضعیت نقدینگی

پایان آبان ماه xx13

(ریال)

موجودی نقدی در آغاز ماه 0

وجوه دریافتی از دفتر مرکزی :

حواله بانکی شماره …. 000/000/4

وجوه دریافتی توسط کارگاه :

1-بابت فروش لوازم اسقاط 000/100

2-بابت کرایه ماشین آلات 000/200

000/300

کل موجودی 000/300/4

کسر می شود :

مخارج انجام شده در این ماه 000/500/3

000/800

موجودی در پایان ماه 000/800

اطلاعات مندرج در گزارش نقدینگی گارگاه به ترتیب زیر در دفتر روزنامه ثبت می شود :

حساب های کارگاه پیمان شماره 3 000/300

پیمان شماره 3 000/300

ثبت فروش آهن آلات قراضه کارگاه و درآمد حاصل از کرایه ماشین آلات

سپس هزینه های انجام شده در کارگاه با مانده موجودی نقدی کارگاه مقابله و تنخواه گردان کارگاه با ارسال وجه نقد ترمیم و به ترتیب زیر ثبت دفاتر می شود :

حساب های کارگاه پیمان شماره 3 000/200/3

بانک 000/200/3

ثبت حواله ارسال شده به حساب جاری شماره …. مربوط به کارگاه پیمان شماره 3 حواله بانکی ..

اطلاع از کل نقدینگی و منابع نقدی هر یک از کارگاه ها موجب می شود که با برنامه ریزی صحیح بتوان کمبود نقدینگی را با نقل و انتقال وجوه نقد بین کارگاه ها به طور موقت جبران کرد.

4-5- مخارج اجرای طرح توسط دفتر مرکزی : کالاهایی که کارگاه مجاز به خرید آن نیست یا امکان تهیه آن در محل اجرای طرح وجود ندارد از طریق دفتر مرکزی خریداری می شود. بدین منظور برگ درخواست خرید کالا پس از امضای رئیس کارگاه به دفتر مرکزی ارسال می گردد.

اگر کالای مورد نیاز کارگاه در انبار مرکزی موجود باشد با توجه به برگ درخواست کالا ، مواد و مصالح مورد نیاز از انبار مرکزی به کارگاه ارسال می شود. بدین منظور می توان صورت خلاصه ای به نام صورت تجزیه مواد و مصالح صادر شده از انبار تهیه و از این طریق مواد و مصالح ارسال شده به هر پیمان را در آخر هفته یا ماه به تفکیک تعیین کرد.

نحوه ثبت اطلاعات مندرج در صورت تجزیه مواد و مصالح صادر شده از انبار در دفتر روزنامه به ترتیب زیر است :

انبار پیمان شماره 1 000/279

انبار پیمان شماره 2 000/349

انبار پیمان شماره 3 000/900

انبار مرکزی 000/528/1

ثبت مواد و مصالح ارسال شده از انبار به کارگاه ها صورت شماره 512

در صورتی که کالای مورد درخواست کارگاه در انبار موجود نباشد ، برگ درخواست کالا به دایره تدارکات ارسال می شود. دایره تدارکات با توجه به مقررات کالاهای مورد نیاز را خریداری و برای کارگاه ارسال می کند. اگر فرض شود که کالای مورد درخواست کارگاه پیمان شماره 3 به جای انبار مرکزی مستقیماً از بازار خریداری و به کارگاه ارسال شده باشد ، نحوة ثبت آن در دفتر روزنامه به شکل زیر است :

انبار پیمان شماره 3 000/900

بانک 000/900

ثبت مواد و مصالح خریداری شده از شرکت الف و ارسال آن به کارگاه شماره 3

برای اینکه رسیدگی به موجودی های جنسی هر کارگاه امکان پذیر باشد ، سیستم حسابداری موسسات پیمانکاری باید طوری طراحی شود که دفتر مرکزی بتواند از موجودی جنسی هر کارگاه به تفکیک مطلع شود.

4-6- مصالح و مواد پای کار : منظور مواد و مصالحی است که در داخل محوطه کارگاه موجود است.

4-7- دستمزد کارگران و سرپرستان کارگاه : معمولاً دستمزد و مزایای کارگران و سرپرستان کارگاه از محل تنخواه گردان کارگاه پرداخت می شود ، در غیر این صورت دفتر مرکزی پس از پرداخت دستمزد کارگران و سرپرستان کارگاه آن را به حساب پیمان منظور می کند. اگر دستمزد شاغلین در کارگاه مزبور بیمه باشند ، ثبت لیست دستمزد آنان در دفتر روزنامه به ترتیب زیر است :

 

هزینه دستمزد 000/500/1

بیمه های اجتماعی – 20% حق بیمه سهم کارفرما 000/300

وزارت دارایی – مالیات دستمزد (6/6%) 000/100

سازمان تامین اجتماعی – حق بیمه و بهداری (27%) 000/45

دستمزد پرداختنی 000/295/1

ثبت لیست دستمزد شاغلین کارگاه پیمان شماره 3

چون دستمزد شاغلین در کارگاه کلاً به پیمان شماره 3 مربوط است از این رو هزینه دستمزد شاغلین در کارگاه مربوط با ثبت زیر به حساب پیمان شماره 3 منتقل می شود :

پیمان شماره 3 000/800/1

هزینه دستمزد 000/500/1

بیمه اجتماعی سهم کارفرما 20% 000/300

انتقال دستمزد و حق بیمه شاغلین کارگاه شماره 3 به حساب پیمان

دستمزد شاغلین در کارگاه شماره 3 و مالیات مربوطه بعد از پرداخت به ترتیب زیر در دفتر روزنامه ثبت می شود :

دستمزد پرداختی 000/295/1

مالیات دستمزد 000/100

نقد 000/395/1

پرداخت دستمزد شاغلین کارگاه به پیمان شماره 3 و مالیات مربوطه

مرحله پنجم : خاتمه کار : چنانچه فرض شود که با تنظیم صورت وضعیت شماره 3 کار خاتمه یافته باشد ، بقیه مراحل به شرح زیر است :

5-1-تحویل موقت : در پیمان هایی که کارفرما بخش عمومی است بعد از این که لااقل 97% عملیات پیمان طبق مشخصات ، نقشه ها و سایر اسناد ضمیمة پیمان انجام شده باشد. پیمانکار می تواند از طریق دستگاه نظارت تقاضای تحویل موقت کند. برای تحویل موقت صورت مجلسی بین کارفرما ، پیمانکار و دستگاه نظارت تنظیم می شود. چنانچه قبلاً ذکر شد ، شناخت درآمد هنگامی صورت می گیرد که کل قرارداد و یا بخش عمده ای از آن تکمیل شده و صرفاً کارهای جزئی باقی مانده باشد.

5-2- ابطال ضمانت نامه پیش پرداخت : مبلغ پیش پرداخت با آخرین صورت وضعیت موقت مستهلک و ضمانت نامه مربوطه باطل می شود.

5-3- ابطال ضمانت نامه انجام تعهدات : بعد از تصویب صورت مجلس تحویل موقت و ارائه برگ مفاصا حساب از سازمان تامین اجتماعی ، ضمانت نامه انجام تعهدات و 5% بهای کل کار طبق ماده 38 قانون تامین اجتماعی آزاد می شود. چ.ن حق بیمه شاغلین در امور پیمان شماره 3 مبلغ 000/85 ريال بیش از کل مبلغ 2/3% کسر شده از هر صورت وضعیت است ، پرداخت ما با التفاوت حق بیمه و اخذ برگ مفاصا حساب از سازمان تامین اجتماعی به ترتیب زیر در دفتر روزنامه ثبت می شود :

سازمان تامین اجتماعی 000/85

بانک 000/85

پرداخت به سازمان تامین اجتماعی بابت ما به التفاوت حق بیمه و بهداری طی چک شماره…

کارفرما ضمانت نامه انجام تعهدات را پس از اخذ برگ مفاصا حساب از سازمان تامین اجتماعی و تصویب صورت مجلس تحویل موقت آزاد می کند. ثبت ابطال ضمانت نامه مزبور در دفتر روزنامه به ترتیب زیر است :

بانک 000/50

طرف حساب انتظامی – ضمانت نامه ها 000/500

طرف حساب انتظامی – وثیقه ضمانت نامه ها 000/540

سپرده نقدی ضمانت نامه ها 000/50

حساب انتظامی – ضمانت نامه ها 000/500

حساب انتظامی – ضمانت نامه ها 000/540

بابت واریز سپردة نقدی و ابطال ضمانت نامه شماره531مربوط به انجام تعهدات پیمان شماره3 اعلامیه بانکی شماره….

5-4- هزینه های بعد از تحویل موقت : هزینه هایی که برای تکمیل نواقص در فاصله تحویل موقت و تحویل قطعی توسط پیمانکار انجام می شود به بدهکار حساب پیمان منتقل می گردد.

5-5- تهیه صورت وضعیت قطعی : بعد از تحویل موقت ، دستگاه نظارت با حضور نمایندة پیمانکار به اندازه گیری و تهیه صورت وضعیت های کار انجام شده اقدام خواهد کرد. مقادیر و ارقامی که در صورت وضعیت قطعی منظور می شود به تنهایی قاطع و یکی از منابع قطعی محاسبات خواهد بود.

5-6- استرداد نصف سپردة حسن انجام کار (وجه الضمان) : معمولاً نصف وجه الضمان بلافاصله پس از تصویب صورت وضعیت قطعی از طرف کارفرما به پیمانکار پرداخت می شود. استرداد وجه الضمان به ترتیب زیر در دفتر روزنامه ثبت می شود :

بانک 500.000

سپردة حسن انجام کار (وجه الضمان) 500.000

استرداد نصف وجه الضمان پیمان شماره 3 چک شماره …. بانک …..

5-7- تحویل قطعی : در پایان دورة تضمین بنا به تقاضای پیمانکار ، اعضای کمیسیون تحویل قطعی از کار بازدید می کنند ، هرگاه عیب و نقصی که ناشی از عمل پیمانکار باشد مشاهده نشود ، تحویل قطعی انجام خواهد گرفت و بلافاصله صورت مجلس مربوط به آن تنظیم می شود و سپس کارفرما تصویب آن را به پیمانکار ابلاغ می کند.

5-8-استرداد نصف دیگر سپردة حسن انجام کار (وجه الضمان) : معمولاً نصف دیگر وجه الضمان پس از تصویب صورت مجلس تحویل قطعی از طرف کارفرما به پیمانکار پرداخت می شود. استرداد وجه الضمان مشابه بند (5-6) به ترتیب زیر در دفتر روزنامه ثبت می شود :

بانک 500.000

سپردة حسن انجام کار (وجه الضمان) 500.000

استرداد نصف دیگر وجه الضمان پیمان شماره 3 چک شماره …. بانک …..

5-9-انتقال سود و بستن حساب پیمان تکمیل شده : حساب پیمان پس از خاتمه طرح ، بهای تمام شده را به دست خواهد داد (مخارج اجرای طرح را) که پس از مقابلة ارزش با کار گواهی شده سود یا زیان ناشی از اجرای طرح تعیین خواهد شد. سود یا زیان پیمان تکمیل شده به روش زیر در دفتر روزنامه ثبت می شود :

کار گواهی شده پیمان شماره 3 10.000.000

حساب پیمان شماره 3 8.823.250

سود پیمان شماره 3 1.176.750

ثبت سود پیمان شماره 3 و بستن حساب پیمان و حساب کار گواهی شده

سود پیمان شماره 3 1.176.750

سود و زیان 1.176.750

بستن حساب سود پیمان شماره 3 به حساب سود و زیان

 

بیشتر بخوانید:

_ درمانگاه یا کلینیک چیست؟
_ مفاصا حساب بیمه چیست؟
_ راس گیری چک چیست؟
_ ثبت سفته در دفتر حسابداری
_ حسابداری مدیریت و هرآنچه که باید از آن بدانید
_ تفاوت چک بین بانکی و چک بانکی
_ صورت مغایرت بانکی چیست؟
_ تراز آزمایشی چیست و چه تفاوتی با ترازنامه دارد؟
_ ‌تسهیم سربار چیست و انواع آن کدامند؟
_ حساب ‌های انتظامی در حسابداری چیست؟
_ علت قطع شدن یارانه + دلایل مسدود شدن حساب متصل یارانه
_ فسخ قرارداد چیست؟ همه چیز درباره فسخ قرارداد کاری
_ سامانه ساد ۲۴ چیست؟ + ویژگی ها و کارایی
_ بازار بورس چیست؟ + عملکرد های بازار سهام (بخش دوم)
_ حسابدار با یک دفتردار چه تفاوت هایی دارند؟
_ ممیز مالیاتی چه کسی است؟ + وظایف، ویژگی ها و اهمیت ممیز مالیاتی در حوزه حسابرسی
_ دفتر حساب کل چیست؟ + کارایی و چرایی استفاده از این دفاتر
_ حسابداری چیست؟ + انواع حسابداری و چرایی اهمیت آن برای یک تجارت
_ از محاسبان قسم خورده تا حسابداران رسمی
_ سوالات متداول درباره مالیات و (مالیات بر ارزش افزوده) در ایران
_ انواع مالیات ها + قوانین مالیاتی ایرانی آمریکایی های مقیم در ایران
_ سازمان بیمه تامین اجتماعی + انواع بیمه ها و قوانین بیمه ای حاکم بر جامعه
_ حسابرسی مالی چیست؟ + هدف اصلی حسابرسی مالی
_ قوانین و مقررات بیمه ایران (سرمایه گذاران خارجی) + تبصره ها
_ حسابداری برای شرکت های نوپا و کوچک (بخش اول)
_ حسابداری برای شرکت های نوپا و کوچک (بخش دوم)
_ حسابرسی داخلی چیست؟ + کاربردها و ویژگی ها برای یک کسب و کار

اگر این مقاله برای شما مفید و کارآمد بود، خوشحال میشویم برای افراد دیگری که به دنبال جواب سوالات خود در این مطلب میگردند، با به اشتراک گذاری این مقاله به آنها کمک کنید.